Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

Όταν η Ελλάδα ήταν ζούγκλα


Share


Ο γίγαντας της Ευρώπης.

Ο Μαστόδοντας της Μηλιάς Γρεβενών είναι το μεγαλύτερο προβοσκιδωτό που έζησε ποτέ στην Ευρώπη. Ήταν πρόγονος των ελεφάντων και διέθετε τέσσερις χαυλιόδοντες, δύο τεράστιους στην άνω γνάθο και δύο μικρούς στην κάτω.

"Στην Ευρώπη ζούσε πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια - δηλαδή πριν από τους ελέφαντες και τα μαμούθ - και το μήκος τους ξεπερνούσε τα....



 7 μέτρα. Τα δόντια του μαρτυρούν ότι τρεφόταν κυρίως με φύλλα και κλαδιά, ενώ χρειαζόταν πάνω από 300 κιλά τροφής και πάνω από 200 λίτρα νερό καθημερινά, αναφέρει ο γεωλόγος - παλαιοντολόγος Ευάγγελος Βλάχος.



"Οι πρώτες ανακαλύψεις σχετικά με το μαστόδοντα έγιναν το 1997 από την παλαιοντολογική ομάδα μου, που έφερε στο φως εκατοντάδες απολιθώματα.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δύο ζεύγη χαυλιοδόντων, το πρώτο με μήκος 4,39 μέτρα που βρέθηκε το 1997 και το δεύτερο με μήκος 5,06 μέτρα που εντοπίστηκε το 2007!, δηλώνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια στον Τομέα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Ευαγγελία Τσουκαλά.

Το πιο πρόσφατο ζεύγος χαυλιοδόντων είναι το μεγαλύτερο που έχει βρεθεί στον κόσμο.




*  Μαμούθ στο μέγεθος αγριόχοιρου.

Πριν από δύο εβδομάδες, η ανακοίνωση Βρετανών επιστημόνων ότι απολιθώματα που έχουν ανακαλυφθεί από το 1907 στα Χανιά της Κρήτης ανήκουν σε ....νανομαμούθ προσέλκυσε το ενδιαφέρον των εγκυρότερων διεθνών μέσων ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα, οι πρώτοι που προχώρησαν σε αυτή τη διαπίστωση ήταν οι ερευνητές του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, οι οποίοι κατάφεραν να απομονώσουν το DNA των απολιθωμάτων, εντοπίζοντας τεράστιες ομοιότητες με το γενετικό υλικό των γνωστών γιγαντιαίων μαμούθ.

Η μόνη διαφορά ήταν στο μέγεθος, καθώς ο "νάνος" της Κρήτης είχε ύψος μόλις 1,13 μέτρα και βάρος γύρω στα 300 κιλά.

*  Το θηρίο της Σάμου

Το νησί της Σάμου ήταν το πρώτο στον κόσμο όπου ανακαλύφθηκε ένα εκπληκτικό είδος ζώου, το οποίο έλαβε και το όνομα Ελλαδοθήριο ή Σαμοθήριο. Επρόκειτο για μία κοντόλαιμη καμηλοπάρδαλη που έζησε στο νησί του ανατολικού Αιγαίου πριν από περίπου 7 εκατομμύρια χρόνια. Τα μπροστινά της άκρα ήταν λίγο πιο ψηλά από τα πίσω, ενώ το συνολικό της ύψος ξεπερνούσε τα 2 μέτρα.



Τις προηγούμενες δύο δεκαετίες, παρόμοια απολιθώματα εντοπίστηκαν στην Κερασιά Ευβοίας και στο Πικέρμι Αττικής, δείχνοντας ότι αυτή η προϊστορική καμηλοπάρδαλη θριάμβευσε στον ελληνικό χώρο.



"Οι κοντόλαιμες καμηλοπαρδάλεις είχαν ύψος γύρω στα 2 μέτρα, ενώ οι σημερινές φτάνουν τα 5,5, μέτρα. Το γενετικό τους υλικό είναι ταυτόσημο, ωστόσο αν τις βλέπαμε σήμερα δίπλα δίπλα δεν θα είχαν καμία ομοιότητα", αναφέρει ο καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και διευθυντής του Μουσείου Παλαιοντολογίας, Γεώργιος Θεοδώρου.




*  Σαβάνες σε ...σμίκρυνση.

Εκτός από τη Σάμο και την Κρήτη, τα ίχνη τεράστιων προϊστορικών βιότοπων συναντώνται σε πολλά νησιά και παράκτιες περιοχές του ελληνικού χώρου, όπως η Τήλος, η ανατολική Πελοπόννησος, η Χαλκιδική, η Θάσος, η Λευκάδα και η Πρέβεζα. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων  αυτών των περιοχών είναι τα σχετικά μικρό μέγεθος των εξαφανισμένων σήμερα ...θηρίων που κατοικούσαν άλλοτε εκεί.



Τα ευρήματα δείχνουν ότι στην Ελλάδα κατοικούσαν ρινόκεροι, ελέφαντες, αντιλόπες, γαζέλες, ύαινες, μαστόδοντα, μαχαιρόδοντες και άλλα τέτοια ζώα, που σήμερα συναντιόνται μόνο στις αφρικανικές σαβάνες.

 Ο πιο "σύγχρονος" προϊστορικός κάτοικος της Ελλάδας είναι ο Elephas tiliensis, ο οποίος ανακαλύφθηκε στην Τήλο και είναι ο τελευταίος ελέφαντας που κατοικούσε στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό το είδος των προβοσκιδωτών έμεινε στο νησί για περίπου 40.000 χρόνια και το ύψος τους έφτανε μόλις και μετά βίας το ένα μέτρο.

Από το 1971 μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί στο σπήλαιο Χαρκαδιό περισσότερα από 15.000 απολιθωμένα οστά, που ανήκουν σε περισσότερους από 40 - 50 νάνους ελέφαντες.



 Ένα άλλο είδος ζώου που δεν ξεπερνούσε το 1,5 μέτρο ήταν ο ιπποπόταμος της Κύπρου. Ο Phanourios minor έζησε πριν από 11.000 χρόνια και θεωρείται ο μικρότερος ευρωπαϊκός ιπποπόταμος. Τα απολιθώματα του ζώου βρίσκονται στο Μουσείο Θάλασσας στην Αγία Νάπα.

Μαριέττα Κοντογιαννίδου
πηγή
Share

Παρασκευή 25 Μαΐου 2012

Ο ευρωπαίος πρόγονος των πάντα


Share
Εντοπίστηκαν απολιθώματα 11 εκατομμυρίων ετών στην Ισπανία
Η Agriarctos beatrix είναι ο ευρωπαίος πρόγονος των πάντα
Μια πολύ ενδιαφέρουσα όσο και σημαντική ανακάλυψη έκαναν  ερευνητές στην Ισπανία οι οποίοι ανακάλυψαν απολιθώματα ενός αρχαίου προγόνου των αρκούδων πάντα οι οποίες ως γνωστόν αποτελούν ενδημικό είδος της Κίνας.

Το αρχαίο πάντα

Τα απολιθώματα ανακάλυψε στην επαρχία της Σαραγόσα μια ομάδα ειδικών του Εθνικού Μουσείου Φυσικών Επιστημών της Ισπανίας. Η μελέτη των απολιθωμάτων ανάμεσα στα οποία ήταν και δόντια επέτρεψε στους ειδικούς να ανασυνθέσουν την εικόνα της αρκούδας που ονομάστηκε Agriarctos beatrix και να ανακαλύψουν διάφορα στοιχεία για αυτή.

Σύμφωνα με τους ειδικούς η A.beatrix ζούσε σε περιοχές με υψηλή υγρασία της Ισπανίας πριν από 11 εκατομμύρια έτη. Σε σχέση με τα πάντα η A.beatrix ήταν αρκετά μικρότερη σε μέγεθος και όγκο. Υπολογίζεται ότι ζύγιζε περίπου 60 κιλά και το τρίχωμα της έμοιαζε με αυτό των πάντα αφού ήταν σκούρο με διάφορα λευκά σημεία.

Η A. beatrix τρεφόταν με φρούτα και λαχανικά και σύμφωνα με τους ειδικούς αν και είχε την ικανότητα να σκαρφαλώνει στα δέντρα για να αποφεύγει τα μεγαλύτερα σαρκοβόρα ζώα τελικά δεν κατάφερε να κερδίσει την μάχη της επιβίωσης στο συγκεκριμένο περιβάλλον.

Πηγή
Share

Παρασκευή 4 Μαΐου 2012

Σε τροχιά αργής εξαφάνισης οι δεινόσαυροι


Share

Ένα μεγάλο μέρος των δεινοσαύρων βρισκόταν ήδη σε φάση σταδιακής εξαφάνισης πολύ καιρό προτού πέσει στη Γη... πριν από περίπου 65 εκατ. χρόνια, ένας μεγάλος αστεροειδής που αποτέλεσε το τελειωτικό χτύπημα γι’ αυτούς, αλλά και για τους υπόλοιπους δεινόσαυρους, οι οποίοι έως τότε δεν είχαν εισέλθει ακόμα στη διαδικασία της σταδιακής εξελικτικής φθοράς.

Σ’ αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μία νέα αμερικανο-γερμανική επιστημονική έρευνα, ρίχνοντας περισσότερο φως σε ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα στην ιστορία του πλανήτη, την εξαφάνιση των δεινοσαύρων, ένα γεγονός-ορόσημο που άνοιξε το δρόμο πλέον για την επικράτηση των θηλαστικών - κι, εν καιρώ, του ανθρώπου. Η νέα μελέτη δείχνει ότι τελικά η εξαφάνιση των δεινοσαύρων δεν ήταν ένα ενιαίο και σύντομο συμβάν, όπως μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου Κολούμπια και του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό "Nature Communications", σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, υποστηρίζουν ότι οι μεγαλόσωμοι φυτοφάγοι δεινόσαυροι, όπως ο Τρικεράτωψ, ήδη εξαφανίζονταν σιγά-σιγά κατά τα τελευταία 12 εκατ. χρόνια της Κρητιδικής περιόδου (η πτώση του αστεροειδούς σηματοδοτεί το τέλος αυτής της γεωλογικής περιόδου που άρχισε πριν από περίπου 145 εκατ. χρόνια και την έναρξη της επόμενης, της Τριασικής, πριν από 65 εκατ.).

Αντίθετα, οι σαρκοφάγοι δεινόσαυροι (μεταξύ των οποίων οι τρομεροί Τυραννόσαυροι) και άλλοι πιο μικρόσωμοι φυτοφάγοι δεν είχαν μπει καθόλου σε φάση σταδιακής εξαφάνισης, συνεπώς η πρόσκρουση του ουράνιου σώματος πυροδότησε την αιφνιδιαστική καταστροφή τους (με εξαίρεση τους ιπτάμενους δεινόσαυρους που έζησαν και μετά το κατακλυσμικό συμβάν).

Η νέα έρευνα εστίασε για πρώτη φορά στην λεγόμενη «μορφολογική ανομοιότητα», δηλαδή στην ανατομική ποικιλομορφία των σκελετικών σωματοδομών που παρατηρούνται στο εσωτερικό των επιμέρους ομάδων δεινοσαύρων. Οι προηγούμενες έρευνες είχαν βασιστεί σχεδόν αποκλειστικά σε εκτιμήσεις για τις μεταβολές στον αριθμό των ειδών των δεινοσαύρων στο πέρασμα του χρόνου.

Μελετώντας πλέον τη διαχρονική μεταβολή στον βαθμό βιοποικιλότητας στο εσωτερικό του κάθε είδους δεινοσαύρων, οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκτήσουν, όπως πιστεύουν, μία καλύτερη εικόνα για τη συνολική εξέλιξή τους. Ο βασικός βιολογικός κανόνας είναι ότι αν σε ένα είδος υπάρχει αυξανόμενη ποικιλία σωματικών δομών, τότε αυτό το είδος έχει εξελικτικό πλεονέκτημα για επιβίωση στα μεταβαλλόμενα οικοσυστήματα, ενώ αντίθετα αν παρατηρείται διαχρονικά ότι μέσα σ’ ένα είδος μικραίνει η ποικιλία των σωματοδομών, τότε αυτό το είδος βαίνει προς εξαφάνιση μακροπρόθεσμα.

Μ’ αυτό το σκεπτικό, οι ερευνητές έκαναν υπολογισμούς για επτά μεγάλες ομάδες δεινοσαύρων που περιλάμβαναν συνολικά περίπου 150 διαφορετικά είδη (παρεμπιπτόντως, όπως επισήμαναν οι επιστήμονες, στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου υπήρχαν εκατοντάδες είδη δεινοσαύρων, που μεταξύ τους είχαν μεγάλες διαφορές από άποψη μεγέθους, σχήματος και διατροφής).

Οι παλαιοντολόγοι συμπέραναν ότι οι μεγάλοι φυτοφάγοι δεινόσαυροι είχαν διαφορετική εξελικτική μοίρα από τους σαρκοφάγους και τους μικρότερους φυτοφάγους. Οι πρώτοι έφθιναν σιγά-σιγά επί τουλάχιστον 12 εκατομμύρια χρόνια προτού…πέσει στο κεφάλι τους ο αστεροειδής, ενώ οι δεύτεροι τα πήγαιναν μια χαρά, εωσότου συμβεί το εξ ουρανού μοιραίο. Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι δεν μπορούν να γνωρίζουν αν κάποια είδη δεινοσαύρων θα είχαν κατορθώσει να επιβιώσουν σε περίπτωση που δεν είχε πέσει στη Γη ο τεράστιος αστεροειδής.

«Ο κόσμος των δεινοσαύρων γνώριζε ήδη πολλές αλλαγές πριν ο αστεροειδής πλήξει τη Γη. Η εξαφάνισή τους δεν ήταν μία εύκολη και γρήγορη ιστορία, όπως νομίζει ο πολύς κόσμος…Αυτό που μπορούμε πια να πούμε με σιγουριά, είναι ότι όταν έπεσε ο αστεροειδής και όταν τα ηφαίστεια άρχισαν να εκρήγνυνται, δεν έπληξαν ένα κόσμο όπου όλα πήγαιναν καλά», δήλωσε ο ερευνητής.
πηγή
Share